ĐO ĐA KÝ GIẤC NGỦ LÀ GÌ? CÁCH ĐO ĐA KÝ GIẤC NGỦ

Hơn 1 tỷ người trên toàn thế giới gặp vấn đề về giấc ngủ! Tại Việt Nam, tỷ lệ người trung niên (40–60 tuổi) và người trẻ ít vận động bị ngáy hoặc ngưng thở khi ngủ đang tăng nhanh lên đến 20–30% do lối sống hiện đại. Điều này khiến nhu cầu tìm đến các phương pháp chẩn đoán giấc ngủ, đặc biệt là đo đa ký giấc ngủ, ngày càng được quan tâm để bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Nếu bạn đang thắc mắc đo đa ký giấc ngủ là gì, khi nào cần thực hiện và mang lại lợi ích gì, bài viết dưới đây – với tư vấn chuyên môn từ ThS.BS.CKII Lê Nhật Vinh, Phụ trách khoa Liên chuyên khoa, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn, với hơn 14 năm kinh nghiệm điều trị bệnh lý ngáy và ngưng thở khi ngủ – sẽ giúp bạn hiểu rõ toàn diện và lựa chọn giải pháp phù hợp cho mình.

1. Đo đa ký giấc ngủ là gì?

Đo đa ký giấc ngủ là một xét nghiệm chẩn đoán không xâm lấn, sử dụng các cảm biến gắn trên cơ thể để ghi nhận toàn bộ hoạt động trong khi ngủ suốt đêm. Xét nghiệm này theo dõi nhiều chỉ số quan trọng như: Sóng não (EEG), nhịp thở và mức oxy máu, chuyển động mắt (EOG), hoạt động cơ (EMG), nhịp tim (ECG), và lưu lượng không khí qua mũi. Nhờ vậy, bác sĩ có thể phân tích các giai đoạn ngủ (NREM và REM), phát hiện bất thường như ngưng thở khi ngủ hay rối loạn vận động.

Với độ chính xác chẩn đoán lên tới 90%, đo đa ký giấc ngủ được xem là “tiêu chuẩn vàng” trong đánh giá rối loạn giấc ngủ. Phương pháp này không chỉ cần thiết cho người trung niên bị ngáy to, mà còn phù hợp với người trẻ muốn kiểm soát và nâng cao chất lượng giấc ngủ của mình.

2. Mục đích của đo đa ký giấc ngủ

Đo đa ký giấc ngủ được thực hiện nhằm chẩn đoán và đánh giá toàn diện các rối loạn giấc ngủ, từ đó giúp bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị chính xác. Cụ thể, các chẩn đoán này thường được chỉ định trong các trường hợp:

• Chẩn đoán ngưng thở khi ngủ: Phát hiện các đợt ngưng thở (apnea) hoặc giảm thở (hypopnea) trong đêm, đặc biệt ở người trung niên bị tăng cân hoặc ngáy to.
• Đánh giá chất lượng giấc ngủ: Theo dõi các giai đoạn ngủ để xác định rối loạn như narcolepsy (buồn ngủ ban ngày) hoặc hội chứng chân không yên (restless legs syndrome).
• Phát hiện bất thường tim mạch: Ghi nhận nhịp tim và oxy máu, liên quan đến vấn đề như rung nhĩ hoặc bệnh tim.
• Hỗ trợ điều trị: Kết quả giúp bác sĩ chọn phẫu thuật hoặc dùng máy CPAP cho trường hợp ngáy và ngưng thở nặng, hoặc điều chỉnh lối sống cho người trẻ ít vận động.
• Theo dõi điều trị: Đánh giá hiệu quả sau phẫu thuật hoặc dùng máy CPAP.

Nhờ khả năng phát hiện sớm và chính xác, đo đa ký giấc ngủ giúp giảm từ 30–50% nguy cơ biến chứng tim mạch, thần kinh và chuyển hóa ở người mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ.

3. Ai cần đo đa ký giấc ngủ?

Đo đa ký giấc ngủ không áp dụng cho tất cả mọi người, mà đặc biệt cần thiết cho những đối tượng có nguy cơ cao gặp rối loạn giấc ngủ, ngáy hoặc ngưng thở khi ngủ. Việc xác định đúng nhóm người cần thực hiện giúp chẩn đoán sớm, điều trị kịp thời và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm. 

Những nhóm đối tượng cần cân nhắc đo đa ký giấc ngủ gồm:

3.1 Người trung niên (40–60 tuổi)

Đây là nhóm dễ bị ngáy to, ngưng thở khi ngủ do tăng cân, ít vận động, tư thế ngủ sai hoặc thói quen sinh hoạt thiếu khoa học. Tỷ lệ mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ ở nhóm tuổi này ngày càng cao, có mối liên hệ chặt chẽ với bệnh tim mạch và tăng huyết áp.

3.2 Người trẻ ít vận động

Nhân viên văn phòng, học sinh – sinh viên thường ngồi lâu, ít tập thể dục hoặc làm việc ca đêm dễ gặp tình trạng giấc ngủ chập chờn, không sâu, kéo theo giảm tập trung và hiệu suất học tập, làm việc.

3.3 Người có dấu hiệu ngáy và ngưng thở khi ngủ

Những người thường xuyên ngáy lớn, thỉnh thoảng ngưng thở trong đêm, buồn ngủ hoặc mệt mỏi ban ngày có nguy cơ cao mắc hội chứng ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ (OSA) – một bệnh lý nguy hiểm liên quan đến đột quỵ, rối loạn nhịp tim, tiểu đường và suy giảm trí nhớ.

3.4 Người có bệnh lý mạn tính

Người đã từng đột quỵ, tăng huyết áp, bệnh tim mạch, tiểu đường, béo phì hoặc rối loạn nội tiết dễ bị rối loạn giấc ngủ. Đặc biệt, béo phì làm hẹp đường thở, khiến tình trạng ngáy và ngưng thở nặng hơn.

3.5 Người quan tâm đến chất lượng giấc ngủ

Ngay cả khi không có bệnh nền, nếu thường xuyên mất ngủ, dễ tỉnh giấc hoặc thức dậy với cảm giác mệt mỏi, việc đo đa ký giấc ngủ sẽ giúp đánh giá chất lượng giấc ngủ và tìm hướng cải thiện.

Kết quả đo đa ký giấc ngủ mang lại cho bác sĩ cái nhìn toàn diện về các giai đoạn ngủ, từ đó đưa ra giải pháp điều trị hoặc điều chỉnh lối sống phù hợp. Đây là bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe lâu dài, nâng cao chất lượng sống và giảm thiểu nguy cơ biến chứng về tim mạch, hô hấp và thần kinh.

4. Khi nào cần đo đa ký giấc ngủ?

Đo đa ký giấc ngủ là phương pháp chẩn đoán chuyên sâu, thường được bác sĩ khuyến nghị khi bạn có dấu hiệu bất thường trong giấc ngủ hoặc thuộc nhóm nguy cơ cao. Thực hiện kịp thời giúp phát hiện sớm rối loạn, điều trị hiệu quả và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. Bạn nên cân nhắc thực hiện đo đa ký giấc ngủ nếu gặp một trong các tình huống sau:

4.1 Ngáy to và ngưng thở khi ngủ

Ngáy to kèm tình trạng ngưng thở nhiều lần trong đêm (thường trên 5 lần/giờ) là dấu hiệu điển hình của hội chứng ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ (OSA). Người bệnh thường phải thức dậy giữa đêm với cảm giác ngột ngạt, mệt mỏi, kèm buồn ngủ vào ban ngày, giảm khả năng tập trung. Nếu không điều trị, OSA có thể dẫn đến tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim, tiểu đường hoặc thậm chí đột quỵ.

Đo đa ký giấc ngủ giúp ghi nhận chính xác số lần ngưng thở, thời gian giảm oxy trong máu, từ đó phân loại mức độ nặng nhẹ. Dựa vào kết quả, bác sĩ có thể chỉ định dùng CPAP, phẫu thuật hoặc thay đổi lối sống để kiểm soát tình trạng và ngăn ngừa biến chứng tim mạch nguy hiểm.

4.2 Giấc ngủ kém chất lượng

Nhiều người dù ngủ đủ 7–9 giờ mỗi đêm nhưng vẫn cảm thấy uể oải, dễ cáu gắt hoặc buồn ngủ vào ban ngày. Đây là dấu hiệu cho thấy giấc ngủ không đạt chất lượng, thường do rối loạn chu kỳ ngủ hoặc các bệnh lý tiềm ẩn. Tình trạng này ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất làm việc, học tập và tăng nguy cơ tai nạn trong sinh hoạt.

Đo đa ký giấc ngủ sẽ theo dõi toàn bộ các giai đoạn NREM và REM, ghi nhận thời lượng, sự phân mảnh giấc ngủ cũng như tần suất thức giấc vi mô. Nhờ đó, bác sĩ dễ dàng xác định nguyên nhân và đưa ra giải pháp cải thiện giấc ngủ, giúp người bệnh lấy lại năng lượng và tinh thần ổn định.

4.3 Rối loạn vận động trong khi ngủ

Một số người xuất hiện tình trạng cử động bất thường trong giấc ngủ như co giật chân tay, cảm giác bồn chồn hoặc có hành vi lạ trong giai đoạn REM (giấc ngủ mắt chuyển động nhanh). Đây có thể là biểu hiện của hội chứng chân không yên hoặc rối loạn hành vi giấc ngủ REM. Nếu không chẩn đoán và điều trị, bệnh không chỉ làm gián đoạn giấc ngủ của người bệnh mà còn ảnh hưởng đến người ngủ cùng.

Đo đa ký giấc ngủ giúp ghi lại hoạt động cơ bắp (EMG) kết hợp với sóng não (EEG) và nhịp tim (ECG), từ đó phát hiện chính xác loại rối loạn vận động. Kết quả là cơ sở quan trọng để bác sĩ kê đơn thuốc hoặc áp dụng liệu pháp phù hợp, cải thiện chất lượng giấc ngủ và hạn chế biến chứng thần kinh.

4.4 Sau phẫu thuật hoặc điều trị

Đối với bệnh nhân đã phẫu thuật hoặc đang điều trị ngáy và ngưng thở khi ngủ, việc theo dõi tiến triển là rất cần thiết. Đo đa ký giấc ngủ sau điều trị giúp đánh giá hiệu quả can thiệp, kiểm tra xem tình trạng ngưng thở có tái phát hay không. Phương pháp này đặc biệt hữu ích để điều chỉnh phác đồ, ví dụ thay đổi áp lực máy CPAP hoặc cân nhắc thêm phương án phẫu thuật bổ sung. Ngoài ra, việc tái kiểm tra định kỳ giúp bác sĩ phát hiện sớm biến chứng hoặc những bất thường mới phát sinh trong giấc ngủ. Nhờ vậy, người bệnh có thể duy trì kết quả điều trị ổn định, giảm nguy cơ bệnh lý tim mạch, hô hấp và cải thiện giấc ngủ về lâu dài.

4.5 Người có bệnh lý nền

Người mắc các bệnh lý mạn tính như tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh tim mạch, suy giáp hoặc béo phì có nguy cơ cao gặp rối loạn hô hấp khi ngủ. Chẳng hạn, béo phì làm hẹp đường thở, tăng tình trạng ngáy và ngưng thở; còn bệnh tim mạch lại khiến cơ thể dễ rơi vào trạng thái thiếu oxy về đêm. Những yếu tố này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ mà còn làm nặng thêm bệnh nền.

Đo đa ký giấc ngủ cho phép bác sĩ đánh giá toàn diện chức năng hô hấp, tim mạch và não bộ trong khi ngủ, từ đó xây dựng phác đồ điều trị an toàn. Nhờ phát hiện sớm, người bệnh có thể giảm đáng kể nguy cơ biến chứng nghiêm trọng như suy tim, đột quỵ hay rối loạn chuyển hóa.

5. Phương pháp đo đa ký giấc ngủ được thực hiện như thế nào?

Phương pháp này thường được tiến hành qua đêm, có thể thực hiện tại phòng đo giấc ngủ (sleep lab) hoặc tại nhà. Quy trình bao gồm các bước chính sau:

5.1 Chuẩn bị trước khi đo

Nếu thực hiện tại bệnh viện, người bệnh sẽ được bố trí nghỉ ngơi trong phòng sleep lab, mô phỏng môi trường ngủ tự nhiên.

Nếu thực hiện tại nhà, kỹ thuật viên y tế sẽ đến vào buổi tối, hướng dẫn và gắn các cảm biến cần thiết, sau đó để người bệnh ngủ như bình thường.

5.2 Gắn cảm biến và thiết bị đo

Các điện cực và cảm biến nhỏ sẽ được đặt trên da đầu, mặt, ngực, bụng và chân. Các thiết bị này có nhiệm vụ ghi lại:

• Sóng não (EEG) để theo dõi các giai đoạn giấc ngủ.
• Nhịp tim (ECG), nhịp thở và cử động ngực, bụng.
• Nồng độ oxy trong máu (SpO₂).
• Chuyển động mắt (EOG) và hoạt động cơ (EMG).

5.3 Theo dõi trong khi ngủ

Toàn bộ quá trình ngủ trong 6–8 giờ sẽ được hệ thống ghi lại. Người bệnh vẫn có thể xoay trở bình thường, các dây dẫn và cảm biến không gây đau hay ảnh hưởng lớn đến giấc ngủ.

5.4 Đo đa ký giấc ngủ tại nhà

Trong một số trường hợp, bác sĩ chỉ định dùng thiết bị đo di động nhỏ gọn (portable sleep test). Phương pháp này chủ yếu theo dõi hô hấp, nhịp tim và oxy máu, phù hợp với người không có yếu tố nguy cơ nặng như đột quỵ, nhồi máu cơ tim, kèm theo nghi ngờ bị ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA).

5.5 Phân tích kết quả

Sau khi thu thập dữ liệu, bác sĩ chuyên khoa sẽ phân tích và đưa ra kết quả trong vòng 1–2 giờ. Kết quả giúp xác định người bệnh có rối loạn giấc ngủ, ngáy hoặc ngưng thở khi ngủ hay không, từ đó xây dựng kế hoạch điều trị phù hợp.

Tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn, kỹ thuật đo đa ký giấc ngủ được thực hiện tại bệnh viện hoặc tại nhà, do đội ngũ kỹ thuật viên y tế giàu kinh nghiệm và được đào tạo chuyên sâu trong lĩnh vực rối loạn giấc ngủ thực hiện. Quy trình được chuẩn hóa nhằm đảm bảo độ chính xác trong chẩn đoán ngáy và hội chứng ngưng thở khi ngủ, đồng thời mang lại sự tiện lợi và trải nghiệm thoải mái nhất cho người bệnh.

6. Một số lưu ý khi đo đa ký giấc ngủ

Chuẩn bị kỹ lưỡng khi đo đa ký giấc ngủ sẽ đảm bảo kết quả chính xác và trải nghiệm thoải mái. Một số lưu ý quan trọng bao gồm:

• Chuẩn bị: Tránh sử dụng caffeine, rượu bia trước 6 giờ, ngủ đủ giấc trước đó.
• Thư giãn: Tránh môi trường mới hoặc nhiều tiếng ồn, có thể làm bạn khó đi vào giấc ngủ.
• Dị ứng hoặc khó chịu: Việc đeo thiết bị đo đa ký giấc ngủ có thể gây một số khó chịu nhỏ trong quá trình ngủ cho người bệnh.

7. Ưu nhược điểm của đo đa ký giấc ngủ

7.1 Ưu điểm

Đo đa ký giấc ngủ mang lại nhiều lợi ích quan trọng trong chẩn đoán và điều trị:

• Xác định chính xác nguyên nhân rối loạn giấc ngủ: đặc biệt là ngáy to, ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA).
• Theo dõi toàn diện các chỉ số sinh lý: Hoạt động não, nhịp tim, nhịp thở, nồng độ oxy, cử động chân tay… giúp bác sĩ có bức tranh tổng thể về giấc ngủ.
• Cá nhân hóa điều trị: Nhờ dữ liệu chi tiết, bác sĩ dễ dàng đưa ra phác đồ phù hợp, từ dùng thuốc, can thiệp thiết bị hỗ trợ hô hấp đến điều chỉnh lối sống.

7.2 Nhược điểm

Bên cạnh ưu điểm, phương pháp này cũng tồn tại một số hạn chế:

• Chi phí cao, thời gian thực hiện dài khi đo tại bệnh viện
• Môi trường lạ (phòng đo giấc ngủ, bệnh viện) có thể khiến người bệnh khó ngủ, làm sai lệch một phần kết quả.
• Không phù hợp với người sợ không gian kín hoặc hẹp, gây khó chịu khi phải gắn nhiều thiết bị theo dõi.

8. Đo đa ký giấc ngủ tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn

Tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn, đo đa ký giấc ngủ được triển khai bằng công nghệ hiện đại nhằm phát hiện sớm các rối loạn như ngáy to, ngưng thở khi ngủ – tình trạng thường gặp ở người trung niên, người thừa cân hoặc ít vận động.

• Hình thức linh hoạt: Ngoài đo tại bệnh viện, người bệnh có thể lựa chọn thiết bị di động đo tại nhà, vừa tiện lợi vừa đảm bảo độ chính xác.
• Phân tích chuyên sâu: Kết quả được đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm đọc và đánh giá chi tiết, từ đó đưa ra hướng điều trị cá nhân hóa.
• Hỗ trợ toàn diện: Nếu phát hiện bất thường, bác sĩ sẽ tư vấn từ điều chỉnh lối sống, sử dụng thiết bị hỗ trợ, cho đến can thiệp phẫu thuật khi cần.

Chuyên khoa Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn đang triển khai nhiều phương pháp phẫu thuật điều trị ngáy và ngưng thở khi ngủ theo hướng ít xâm lấn, giảm đau, an toàn và hiệu quả. Các công nghệ và thiết bị tiên tiến được ứng dụng bao gồm:

• Hệ thống nội soi tai mũi họng Olympus Visera Elite II OTV – S200 giúp xác định chính xác vị trí tắc nghẽn đường thở khi ngủ;
• Máy Coblator sử dụng sóng radio tần số thấp để cắt/hút mô mềm với mức độ tổn thương tối thiểu;
• Máy cắt đốt sóng cao tần (Radiofrequency) để thu nhỏ cuốn mũi, lưỡi gà, vòm họng.

Nhờ sự kết hợp giữa thiết bị hiện đại và tay nghề chuyên môn cao, các ca phẫu thuật tại bệnh viện Nam Sài Gòn không chỉ giúp người bệnh giảm ngáy, cải thiện giấc ngủ và chất lượng cuộc sống, mà còn hạn chế tối đa đau đớn, biến chứng chảy máu và rút ngắn thời gian hồi phục. Đây cũng chính là thế mạnh nổi bật của  khoa Tai Mũi Họng – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn, nơi đã và đang trở thành lựa chọn tin cậy cho nhiều người bệnh trong và ngoài nước điều trị ngáy và hội chứng ngưng thở khi ngủ.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn

Số 88, Đường số 8, Khu dân cư Trung Sơn, Xã Bình Hưng, TP. Hồ Chí Minh

Hotline: 1800 6767

info@nih.com.vn

GPĐKKD: 0312088602 cấp ngày 14/12/2012 bởi Sở Kế hoạch và đầu tư TP.HCM. Giấy phép hoạt động khám bệnh, chữa bệnh số 230/BYT-GPHĐ do Bộ Y Tế cấp.