Nếu bạn thường xuyên đi lại khó khăn, mất ngủ vì đau nhức, hoặc băn khoăn về chi phí và quy trình mổ thay khớp gối, đừng bỏ qua bài viết này.
Với sự tư vấn chuyên môn từ BS.CKII Võ Văn Mẫn – Trưởng khoa Chấn thương Chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn, bài viết sẽ cung cấp cho bạn thông tin khoa học, dễ hiểu và thực tiễn về thay khớp gối, giúp bạn yên tâm hơn trong hành trình phục hồi chức năng khớp và nâng cao chất lượng sống.
1. Thay khớp gối là gì?
Thay khớp gối, hay phẫu thuật thay khớp gối nhân tạo, là kỹ thuật thay thế phần khớp gối bị hư hỏng bằng khớp nhân tạo làm từ hợp kim và nhựa cao cấp. Trong quá trình mổ, bác sĩ sẽ loại bỏ phần sụn và xương tổn thương ở đầu xương đùi, xương chày và đôi khi cả xương bánh chè, sau đó lắp đặt khớp nhân tạo để khôi phục vận động.
Ca phẫu thuật thay khớp gối thường kéo dài 1–2 giờ, và được tiến hành dưới phương pháp gây mê toàn thân. Đây là giải pháp hiệu quả giúp giảm đau, cải thiện vận động cho người bị thoái hóa khớp gối nặng hoặc chấn thương khớp gối nghiêm trọng.
Với tình hình bệnh lý khớp gối ngày càng gia tăng tại Việt Nam và trên thế giới, việc phát hiện sớm và điều trị bằng thay khớp gối là yếu tố quan trọng để bảo vệ sức khỏe và chất lượng cuộc sống.
2. Có nên thay khớp gối không?
Thay khớp gối thường được chỉ định khi các phương pháp điều trị bảo tồn như dùng thuốc, tiêm khớp hoặc vật lý trị liệu không còn hiệu quả. Một số trường hợp phổ biến cần phẫu thuật thay khớp gối gồm:
- Thoái hóa khớp gối: Sụn khớp mòn, gây đau mãn tính và cứng khớp, phổ biến ở người trên 60 tuổi.
- Viêm khớp dạng thấp: Hệ miễn dịch tấn công khớp, dẫn đến tổn thương nghiêm trọng.
- Chấn thương nặng: Rách dây chằng, sụn chêm, hoặc gãy xương không hồi phục.
- Hoại tử vô mạch: Mất máu nuôi dưỡng xương, làm khớp gối biến dạng.
- Biến dạng khớp: Gối cong hoặc lệch trục, ảnh hưởng đến khả năng đi lại.
- Đau không kiểm soát: Gây mất ngủ, giảm chất lượng cuộc sống dù đã thử nhiều phương pháp.
Tóm lại, phẫu thuật thay khớp gối sẽ được chỉ định trong các trường hợp thoái hóa nặng, viêm khớp, chấn thương nghiêm trọng, biến dạng khớp hoặc đau mạn tính không đáp ứng với điều trị bảo tồn. Đây là giải pháp giúp người bệnh lấy lại khả năng vận động linh hoạt và nâng cao chất lượng cuộc sống.
3. Các biến chứng sau khi phẫu thuật thay khớp gối
Mặc dù phẫu thuật thay khớp gối hiện nay rất an toàn, một số biến chứng vẫn có thể xảy ra. Người bệnh cần nắm rõ để kịp thời xử trí.
3.1 Các tai biến trong phẫu thuật
- Tổn thương mạch máu hoặc dây thần kinh: Hiếm gặp (dưới 1%), nhưng có thể gây tê bì hoặc yếu cơ tạm thời.
- Gãy xương: Xảy ra khi đặt khớp nhân tạo, cần can thiệp thêm.
- Phản ứng dị ứng: Do kim loại hoặc nhựa trong khớp nhân tạo, thường hiếm.
3.2 Biến chứng sớm
- Nhiễm trùng: Chỉ xảy ra 1–2% trong tổng số ca mổ, nhiễm trùng thường diễn ra trong 3 tháng đầu, cần điều trị bằng kháng sinh hoặc phẫu thuật nội soi rửa khớp.
- Máu tụ: Tích tụ máu quanh khớp, có thể cần thực hiện thủ thuật dẫn lưu dịch.
- Đau cấp: Do viêm hoặc đặt khớp không chính xác, tình trạng có thể giảm dần sau 1–2 tuần.
- Phù nề: Chân sưng do tuần hoàn máu chậm.
3.3 Biến chứng muộn
- Mòn khớp nhân tạo: Sau 10–15 năm sinh hoạt, khớp nhân tạo có thể mài mòn và cần được thay mới.
- Lỏng khớp: Do xương không bám chắc vào khớp nhân tạo, gây cảm giác đau hoặc không vững khi vận động.
- Gãy xương quanh khớp: Trường hợp hiếm, nhưng có thể xảy ra khi người bệnh gặp tai nạn té ngã sau mổ.
- Thoái hóa khớp khác: Áp lực dồn lên các bộ phận khác (hông, mắt cá) sau khi thay gối.
Bác sĩ Mẫn khuyến cáo người bệnh nên lựa chọn các cơ sở y tế uy tín có bác sĩ chuyên khoa dày dặn kinh nghiệm và hệ thống thiết bị y tế tiên tiến nhằm tăng tỷ lệ điều trị thành công. Đồng thời, người bệnh cần tuân thủ quy trình chăm sóc hậu phẫu và tái khám đều đặn nhằm sớm phát hiện và kiểm soát các nguy cơ biến chứng có thể xảy ra.
4. Cần chuẩn bị gì trước khi mổ thay khớp gối?
Chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi mổ thay khớp gối không chỉ giúp giảm rủi ro tai biến mà còn nâng cao hiệu quả phục hồi sau phẫu thuật. Dưới đây là những lưu ý quan trọng mà các bác sĩ chuyên khoa Chấn thương Chỉnh hình – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn khuyến nghị:
- Khám sức khỏe tổng quát: Đánh giá sức khỏe tim, phổi, và máu để đảm bảo an toàn ca mổ.
- Thử phản ứng thuốc mê: Xác định loại gây mê phù hợp (tủy sống hoặc toàn thân).
- Giảm cân nếu thừa cân: Giảm áp lực lên khớp mới, cân nặng lý tưởng cho ca phẫu thuật là dưới 90kg.
- Ngừng thuốc: Tránh dùng thuốc chống đông (nếu đang sử dụng) 1 tuần trước phẫu thuật, theo chỉ định bác sĩ.
- Lên kế hoạch phục hồi: Người bệnh nên có người hỗ trợ hoạt động sinh hoạt trong 1–2 tuần đầu sau mổ.
- Chuẩn bị nơi ở sau phẫu thuật: Lắp tay vịn cầu thang, sắp xếp đồ dùng sao cho dễ lấy, đề phòng té ngã.
Để chuẩn bị tốt nhất cho ca phẫu thuật thay khớp gối, người bệnh nên trao đổi chi tiết với bác sĩ về tiền sử bệnh, thuốc đang dùng và những lo lắng hiện tại. Điều này giúp cho bác sĩ xây dựng kế hoạch cá nhân hóa, phù hợp và tối ưu kết quả điều trị, phục hồi.
5. Kỹ thuật thay khớp gối
Phẫu thuật thay khớp gối là thủ thuật thay thế phần khớp bị hư hỏng bằng khớp nhân tạo làm từ kim loại hoặc nhựa cao cấp – ví dụ như thay khớp gối medial pivot, thay khớp gối gióng trục động học – giúp khôi phục khả năng vận động và giảm đau cho người bệnh.
Có 2 loại phẫu thuật chính: thay khớp gối bán phần và thay khớp gối toàn phần. Tùy vào mức độ khớp gối bị tổn thương hoặc thoái hóa, bác sĩ sẽ đánh giá vừa lựa chọn phương pháp phẫu thuật phù hợp với tình trạng của người bệnh.
5.1 Thay khớp gối bán phần
Thay khớp gối bán phần là kỹ thuật thay thế một phần khớp gối bị tổn thương (thường ở khoang trong hoặc khoang ngoài), giúp giữ lại phần khớp còn khỏe mạnh và dây chằng tự nhiên. Do ít xâm lấn, loại khớp nhân tạo sử dụng trong phẫu thuật này thường có kích thước nhỏ gọn hơn so với thay khớp gối toàn phần.
Người bệnh có thể đi lại bằng nạng sau khoảng 2 tuần. Sau 1 tháng, nếu tập luyện tốt có thể bỏ nạng, và phục hồi vận động gần như hoàn toàn trong 1–3 tháng tiếp theo.
Phương pháp này thường phù hợp với người bệnh bị thoái hóa một bên khớp, khớp ít biến dạng và có tình trạng dây chằng khỏe mạnh, chưa mất độ đàn hồi – đặc biệt được khuyến khích cho người bệnh dưới 60 tuổi, và người muốn hồi phục vận động nhanh chóng.
Ưu điểm khi thay khớp gối bán phần:
- Ít xâm lấn, giữ lại phần khớp tự nhiên và dây chằng
- Giảm mất máu trong quá trình phẫu thuật
- Thời gian phục hồi ngắn
- Giúp người bệnh sớm lấy lại cảm giác vận động tự nhiên nhờ duy trì cấu trúc gốc của khớp gối
Thay khớp gối bán phần hiện chỉ chiếm khoảng 10% các ca phẫu thuật thay khớp, nhưng là lựa chọn tối ưu cho những trường hợp thoái hóa một bên khớp và mong muốn phục hồi nhanh chóng.
5.2 Thay khớp gối toàn phần
Thay khớp gối toàn phần là kỹ thuật thay thế toàn bộ bề mặt khớp gối bị hư hỏng, bao gồm phần cuối xương đùi, phần đầu xương chày và mặt dưới xương bánh chè (patella) bằng khớp nhân tạo. Khớp nhân tạo thường được làm từ hợp kim titan hoặc cobalt-chromium kết hợp với nhựa polyethylene, được cố định vào xương bằng vít hoặc xi măng sinh học.
Đây là phương pháp phổ biến nhất, chiếm khoảng 90% các ca phẫu thuật thay khớp gối, nhờ mang lại hiệu quả lâu dài và phục hồi vận động toàn diện cho người bệnh.
Sau phẫu thuật, người bệnh có thể đi lại nhẹ nhàng với nạng hoặc khung tập đi sau 4–6 tuần. Quá trình phục hồi hoàn toàn kéo dài 3–6 tháng, tùy tình trạng sức khỏe, mức độ đáp ứng điều trị và sự kiên trì tập phục hồi chức năng. Với vật lý trị liệu đúng cách, người bệnh có thể đạt khả năng gập gối 90–120°, vận động linh hoạt như khớp tự nhiên.
Phương pháp này thường phù hợp với người bị thoái hóa khớp gối nặng cả hai bên, trường hợp khớp biến dạng rõ (gối cong, lệch trục), và tổn thương sụn và xương nghiêm trọng do viêm khớp dạng thấp hoặc chấn thương cũ.
Ưu điểm khi thay khớp gối toàn phần:
- Giúp phục hồi vận động gần như tự nhiên (đi bộ, leo cầu thang dễ dàng)
- Tuổi thọ khớp nhân tạo có thể đạt 15–20 năm
- Ổn định khớp gối, cải thiện đáng kể chất lượng sống
Tại Bệnh viện Đa Khoa Quốc tế Nam Sài Gòn, phẫu thuật thay khớp gối bán phần và toàn phần là hai trong những dịch vụ kỹ thuật cao, được thực hiện thường quy bởi đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm. Phẫu thuật mang lại hiệu quả điều trị và phục hồi chức năng vận động khớp gối cho hàng ngàn người bệnh.
Các bác sĩ chuyên khoa Chấn thương chỉnh hình tại bệnh viện liên tục được tập huấn, đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng tay nghề ở các bệnh viện đầu ngành trong nước và nước ngoài. Bên cạnh đó, bệnh viện cũng đẩy mạnh ứng dụng các kỹ thuật tiên tiến điều trị các bệnh lý khác về xương khớp như thay khớp háng, nội soi khớp gối, khớp vai, tái tạo dây chằng chéo trước…
6. Quy trình phẫu thuật thay khớp gối
Phẫu thuật thay khớp gối là một kỹ thuật khó, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng của cả người bệnh và bác sĩ điều trị để đảm bảo an toàn và hiệu quả tối ưu.
Tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn, quy trình được chuẩn hóa thành ba giai đoạn chính: Trước mổ, trong mổ và sau mổ. Trong đó, từng bước được các bác sĩ chuẩn bị và thực hiện cẩn thận nhằm mang lại hiệu quả điều trị tốt nhất cho người bệnh.
Quy trình phẫu thuật thay khớp gối cụ thể, bao gồm:
6.1 Trước mổ thay khớp gối
- Chuẩn bị hình ảnh: Chụp X–quang và MRI để lập kế hoạch phẫu thuật, xác định vị trí tổn thương và kích thước khớp nhân tạo phù hợp.
- Gây mê: Tùy tình trạng, có thể dùng gây mê toàn thân (ngủ sâu) hoặc gây mê tủy sống (tê từ thắt lưng xuống).
- Thử phản ứng: Kiểm tra dị ứng với kim loại hoặc thuốc gây mê, thường mất 1–2 giờ.
- Hướng dẫn: Người bệnh được dặn nhịn ăn 6–8 giờ trước mổ và ký giấy đồng ý.
6.2 Trong mổ thay khớp
- Rạch da: Bác sĩ rạch một đường dài 10–15 cm ở phía trước gối để tiếp cận khớp.
- Loại bỏ sụn hỏng: Cắt bỏ phần sụn và xương bị tổn thương bằng dụng cụ chuyên dụng.
- Đặt khớp nhân tạo: Gắn khớp nhân tạo bằng xi măng sinh học hoặc bắt vít, đảm bảo độ vững chắc và ổn định cho khớp.
- Khâu lại: Đóng vết mổ bằng chỉ tự tiêu, mất khoảng 1–2 giờ tùy kỹ thuật (toàn phần hoặc bán phần).
- Công nghệ hỗ trợ: Phẫu thuật thay khớp gối tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn được hỗ trợ bởi hệ thống C–arm hiện đại, giúp cung cấp hình ảnh rõ nét trong thời gian thực hiện để tăng độ chính xác.
6.3 Sau mổ thay khớp gối
- Theo dõi: Người bệnh được theo dõi 2–3 ngày tại bệnh viện để kiểm tra nhiễm trùng ngăn ngừa rủi ro biến chứng.
- Tập vật lý trị liệu: Bắt đầu tập gập gối và đi lại với nạng ngay ngày hôm sau, dưới sự hướng dẫn của chuyên gia.
- Chăm sóc ban đầu: Đặt ống dẫn lưu (nếu có) để loại bỏ dịch, thay băng hàng ngày.
Tóm lại, toàn bộ quy trình phẫu thuật thay khớp gối từ chuẩn bị mổ đến khi xuất viện kéo dài 3–5 ngày, tùy tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh.
7. Lưu ý cho người bệnh sau phẫu thuật
Nhằm chuẩn bị tốt hơn cho quá trình phục hồi sau phẫu thuật thay khớp gối, người bệnh cần lưu ý tuân thủ thực hiện một số chi tiết dưới đây:
- Tập vật lý trị liệu: Tập đi lại nhẹ nhàng, gập gối 90 độ trong 2–4 tuần.
- Chế độ ăn: Bổ sung canxi, vitamin D, tránh đồ ăn nhiều dầu mỡ.
- Tránh vận động mạnh: Không chạy, nhảy hoặc ngồi xổm trong 6 tháng đầu.
- Theo dõi triệu chứng: Thông báo ngay cho bác sĩ nếu đau tăng, sưng đỏ tại vết mổ hoặc sốt.
- Khám định kỳ: Tái khám sau 1, 3, 6 tháng để kiểm tra khớp.
8. Thay khớp gối hết bao nhiêu tiền?
Thực tế, không có một mức giá cố định cho phẫu thuật thay khớp gối bởi chi phí còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố – ví dụ như kỹ thuật thực hiện bán phần hoặc toàn phần, mức độ tổn thương khớp, loại khớp nhân tạo sử dụng, cũng như cơ sở y tế và các dịch vụ kèm theo trong quá trình điều trị.
Tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn, người bệnh được hỗ trợ chi phí nhờ chính sách thông tuyến Bảo hiểm Y tế và chấp nhận thanh toán bằng nhiều loại Bảo hiểm sức khỏe. Đây là lợi thế lớn về chi phí, đặc biệt với người cao tuổi và người thuộc diện ưu tiên.
Để biết chính xác chi phí thay khớp gối phù hợp với tình trạng sức khỏe, người bệnh nên đến thăm khám trực tiếp. Đội ngũ tư vấn sẽ hỗ trợ giải đáp rõ ràng, minh bạch, giúp bạn yên tâm hơn trước khi quyết định điều trị.
Chuyên khoa Chấn thương chỉnh hình – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn quy tụ đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, được hỗ trợ bởi hệ thống máy móc hiện đại như máy chụp cộng hưởng từ MRI, máy CT đa lát cắt thế hệ mới, kính vi phẫu, hệ thống nội soi khớp tiên tiến, hệ thống C–arm hiện đại…
Từ các phẫu thuật thường quy đến kỹ thuật cao như thay khớp gối, thay khớp háng, nội soi khớp hay xử lý đa chấn thương phức tạp, chuyên khoa đã trở thành địa chỉ uy tín trong điều trị cơ xương khớp và chấn thương, giúp hàng ngàn người bệnh mỗi năm lấy lại khả năng vận động và chất lượng sống.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn
Nguồn tham khảo
1. Adam Olsen, MD. Feb 12, 2025. Advantages and Disadvantages of Knee Replacement Surgery. https://www.massgeneralbrigham.org/en/about/newsroom/articles/knee-replacement-surgery-pros-and-cons
2. Knee Replacement Surgery Procedure. https://www.hopkinsmedicine.org/health/treatment-tests-and-therapies/knee-replacement-surgery-procedure
3. Knee replacement. Nov. 15, 2024. https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/knee-replacement/about/pac-20385276
4. Total Knee Replacement. https://orthoinfo.aaos.org/en/treatment/total-knee-replacement/
5. Knee Replacement. 07/18/2023. https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/8512-knee-replacement
6. C. Benjamin Ma, MD, Professor, Chief, Sports Medicine and Shoulder Service, UCSF Department of Orthopaedic Surgery, San Francisco, CA. Also reviewed by David C. Dugdale, MD, Medical Director, Brenda Conaway, Editorial Director, and the A.D.A.M. Editorial team. 8/27/2024. Knee joint replacement. https://medlineplus.gov/ency/article/002974.htm
7. Total Knee Arthroplasty. https://www.physio-pedia.com/Total_Knee_Arthroplasty